مثانه

مثانه اندامی توخالی است که در بخش پایینی شکم قرار دارد. ظاهرش شبیه به یک بادکنک کوچک است و یک دیواره ماهیچه‌ای دارد که امکان منقبض شدن و منبسط شدن را برایش فراهم می‌کند. ادرار تا زمانی‌ که از بدن خارج شود، در مثانه جمع می‌شود. ادرار، مایعی زائد (دفعی) است که توسط کلیه‌ها در هنگام پاک‌سازی خون تولید می‌شود. ادرار از طریق دو لوله به نام میزنای از کلیه‌ها به مثانه می‌ریزد. هنگامی‌که مثانه در حین ادرار کردن خالی می‌شود، ادرار از طریق لوله‌ای دیگر به‌ نام پیشابراه از مثانه و در نهایت از بدن خارج می‌شود

مثانه بیش فعال

چنانچه به هر علتی فردی بیش از حد نرمال (شش بار در روز و ۲ بار در شب) مجبور به دفع ادراری شود ممکن است به بیماری مثانه پرکار مبتلا شده باشد

تکرر بیش از حد ادرار و احساس دفع ناگهانی ادرار و بی اختیاری ادراری اورژانسی می تواند ناشی از عفونت های سیستم ادراری – تومور مثانه و یا اختلالات عصبی مثانه باشد

مثانه بیش فعال یک بیماری آزار دهنده ای ایست که کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داده و محدودیت ها واسترس های ناشی از تکرر ادرار و اینکه دستشوئی همیشه در دسترس بیمار باشد چه بسا زندگی فرد را محدود کرده و مانع از بیرون آمدن از خانه و عدم مسافرت طولانی و غیره می گردد.
بیماری فوق در تمام سنین در مردان و زنان دیده می شود و اغلب در خانم ها شایع تر است.

علامت های مثانه بیش فعال عبارت است از:

• تکرر ادرار
• احساس ناگهانی و شدید دفع ادرار
• بی اختیاری اورژانسی ادرار
• شب ادراری و بیدارشدن بیش از ۲ بار در شب

علت مثانه بیش فعال چیست؟

علت تکررهای ادراری و بی اختیاری اورژانسی و احساسهای شدید دفع ادراری مزمن می تواند ناشی از عفونتهای مزمن پروستات و ورم مزمن مثانه و ناپایداری عضله مثانه و انقباضهای خودبخودی آن، کاهش حجم مثانه و کاهش قابلیت اتساع مثانه جهت حجم گیری و به هم خوردن تعادل عصبی عضله مثانه و دریچه خروجی مثانه و حساس شدن بیش از حد گیرنده های عصبی مخاطی مثانه علامتهای فوق را ایجاد کند.

هر فردی که علائم تحریک پذیری ادراری بیش از حد و دراز مدت دارد باید از نظر این بیماری بررسی گردد.

روش تشخیصی مثانه بیش فعال چیست؟

آزمایشهای ادرار جهت ارزیابی عفونت ادراری بیمار کمک کننده می باشد در صورت عدم وجود عفونت جهت تشخیص قطعی بیماری باید نوار مثانه یا تست اورودینامیک از بیمار انجام شود. که با انجام نوار مثانه:

حجم مثانه قابلیت اتساع مثانه، حس مثانه وجود پرشهای انقباض عضلات مثانه و هماهنگی دریچه خروجی مثانه همه با دقت خاص تشخیص داده شده و با توجه به محل عیب موجود درمانهای قطعی انجام می گیرد.

امروزه مردان و زنان زیادی از کاهش سرعت جریان ادرار یا پرش ادراری خود شاکی هستند و احساس می کنند چیزی در مجرای ادرایشان گیر کرده و مانع خروج ادرار می گردد. اندازه گیری سرعت پرش ادرار و حجم ادرار شده یا همان اروفلومتری بهترین وسیله تشخیصی برای این بیماران می باشد

اروفلومتری ( نوار مثانه)

عبارت است از اندازه گیری سرعت پرش ادراری در ثانیه و اندازه گیری حجم ادرار شده بیمار در یک نوبت .

هر مرد و زنی که از کاهش سرعت پرش ادراری شاکی است این تست را جهت بررسی تشخیصی باید انجام دهد.

نوار مثانه چه اطلاعاتی به ما می دهد؟

با انجام این تست حداکثر سرعت پرش ادراری را اندازه می گیریم. اگر سرعت پرش ادراری کمتر از حد نرمال باشد ۲ احتمال وجود دارد که عبارتند از:

• وجود انسداد در خروجی ادرای که شایع ترین علل های انسداد در قسمت خروجی مثانه عبارتند ازبزرگی پروستات در آقایان
• وجود تنگی مجرای ادراری
• افتاده گی شدید مثانه
• چسبندگی مجرای خانم ها مخصوصاً بعد از قطع عادت ماهانه

کاهش پمپاژ مثانه: که در اینجا مسیر خروجی باز است ولی مثانه خوب پمپاژ نمی کند که باید بررسی های تکمیلی شامل تست سیستومتری انجام گردد.

نوار مثانه چگونه انجام می شود؟

برای انجام تست اروفلومتری (نوار مثانه) باید :

• حداقل 150 سی سی ادرار در مثانه موجود باشد و لذا توصیه می شود یک ساعت قبل از تست 2 لیوان آب مصرف شود.
• در داخل دستگاهی که به کامپیوتر وصل است و سرعت پرش ادرار و حجم آن را اندازه گیری می کند ادرار می کنید و در طول مدت ادرار کردن حداکثر سرعت پرش ادراری و مقدام حجم ادرار شده شما ثبت و ضبط می شود. در پایان تست بلافاصله جهت تعیین ادرار باقیمانده از شما سونوگرافی مثانه از نظر ادرار باقیمانده انجام خواهد شد تا مقدار ادرار باقیمانده مثانه را اندازه بگیریم.
  

  دخانیات و سیگار شایعترین علت سرطان مثانه

  

امروزه در جامعه افراد زیادی را می بینیم که به هر علت محرک خارجی از قبیل احساس عصبانیت و یا اضطراب و یا احساس خوشی، اولین اقدام آنها روشن کردن سیگار و پک زدن های عمیق به آن متأسفانه در بسیاری از مراکز تفریحی و خوش آب و هوا افرادی را می بینیم که به جای استنشاق هوای خوب با دود  قلیانها ریه هایشان را پر می کننند غافل از اینکه امروزه ثابت شده است که شایعترین علت خیلی از سرطان ها از قبیل مثانه، کلیه و ریه استفاده از دخانیات با شکل های مختلف از قبیل: سیگار، قلیان، تریاک و … می باشد. یکی از سرطان هایی که با مصرف سیگار شیوع آن چندین برابر می شود و سیگار به منزله کبریت روی بنزین در جهت شعله ور کردن آن عمل می کند، سرطان مثانه است.

سرطان مثانه

ششمین سرطان شایع کشور ما می باشد. عوامل دیگر از قبیل کار کردن در صنایع رنگ، لاستیک سازی، نقاشی ساختمان و صنعت چرم به علت سرطان زایی بودن آنها در ایجاد سرطان مثانه دخیل هستند ولی هیچکدام از آنها به اندازه مصرف سیگار خطرناک نیستند. مصرف سیگار به تنهایی شانس سرطان مثانه را تا ۴-۵ برابر افزایش می دهد. در راستای شعار پیشگیری بهتر از درمان است، بهترین روش جلوگیری از ابتلا به سرطان مثانه قطع سیگار و انواع دخانیات می باشد.

علائم هشدار دهنده سرطان مثانه عبارتند از:

خونریزی متناوب و دوره ای بدون درد که فرد هراز چندگاهی متوجه دفع خون و لخته از ادرار می شود و به علت دوره ای بودن آن اغلب افراد اهمیت نمی دهند و زمانی به پزشک مراجعه می کنند که کار از کار گذشته است و لذا باید وجود خون در ادرار را جدی گرفت.

در نوعی از سرطان مثانه که به آن اینسایتو مخاطی گفته می شود ممکن است همزمان با دفع خون، تکرر و سوزش ادراری شدید خود را نشان دهد.

در صورت مشاهده خون در ادرار و شک به سرطان مثانه چه کار باید کرد؟

در صورت مشاهده خون در ادرار چه به صورت روشن و دفع لخته و یا دفع میکروسکوپی خون در آزمایش ادرار باید بلافاصله به دکتر مراجعه نمایید. در مرحله اول دکتر معالج از شما سونوگرافی و آزمایش خون و ادرار درخواست خواهد کرد. در صورت مشخص شدن ضایعه مشکوک باید آندوسکوپی مثانه یا سیستوسکوپی انجام شود که روش صد در صد و قطعی تشیخص سرطان مثانه می باشد.

عفونت مثانه

 یکی از مواردی که همیشه باعث استرس و اضطراب و نگرانی بیمار می شود مشاهده خون در ادرار می باشد. از نظر علائم بالینی وجود خون در ادرار به دو صورت می تواند تشخیص داده شود

خونریزی میکروسکوپی:

فردی برای چکاب خود به دکتر مراجعه و درخواست آزمایش کامل خون و ادرار می کند و در بررسی آزمایش ادرار وجود خون در ادرار تشخیص داده می شود

خونریزی ماکروسکوپی:

با مشاهده خون در ادرار با چشم. در این موقع بیمار در هنگام تخلیه مثانه خود متوجه تغییر رنگ ادرار و وجود خون در ادرار می شود. این خون ممکن است کاملاً خون شفاف یا دفع لخته های متعدد خون باشد که فرد را شدیداً نگران می کند

موارد زیر باعث خونریزی ادراری می شوند که به شرح آنها می پردازیم

عفونت ادراری:

هر گونه التهاب و تورم چه با منشأ ویروسی و چه با منشأ باکتری می تواند باعث خونریزی در ادرار شود و نکته مهم این است که وقتی خونریزی ادراری به علت التهاب و تورم مجرا و مثانه و کلیه باشد علائم دیگر از قبیل سوزش شدید ادرار، درد، تکرر ادرار و گهگاهی تب نیز به همراه دفع خون دیده می شود

وقتی فرد آزمایش ادرار می دهد علاوه بر سلول های خونی سلولهای التهابی و باکتری نیز در ادرار وجود دارد این بیماری با مصرف آنتی بیوتیک و مصرف مایعات فراوان سریعاً بهبودی پیدا می کند. از نمونه عفونت ویروسی که باعث التهاب شدید و خونریزی شدید از مثانه می شود می توان به آدنوویروس اشاره کرد که فرد ناگهانی دچار خونریزی شدید از مثانه می شود و علیرغم خونریزی شدید بیماری خودبخود کنترل می گردد

وجود خون به علت تومور

یکی از شایعترین علت خونریزی ادراری، سرطان های دستگاه ادراری مخصوصاً سرطان مثانه است ولی در سرطان لوله حالب و کلیه ها نیز خون در ادرار دیده می شود. شایعترین منشأ خون در ادرار در زمینه سرطان، مثانه می باشد. کسانی که سیگار، قلیان و انواع دودها را استفاده می کنند چندین برابر سرطان مثانه در اینها بالاست

هر فرد سیگاری و آشنا با دخانیات که با خونریزی ادراری مراجعه می کند باید حتماً از نظر سرطان مثانه بررسی شود. سابقه شیمی درمانی مخصوصاً با سیکلوفسفامید و رادیوتراپی لگن نیز از عوامل مستعد کننده سرطان مثانه و خونریزی می باشند. وجود سوند مثانهدر  دراز مدت و عفونت های مزمن تحریک کننده و سنگ مثانه درمان نشده می توانند از علل ایجاد کننده سرطان مثانه و خونریزی باشند

وجود خون به علت سنگ کلیه، حالب و مثانه

یکی از علل شایع خونریزی ادراری وجود سنگ در سیستم ادراری اعم از کلیه ها، مثانه و حالب می باشد. حرکت سنگ و تحریک موضعی آن باعث التهاب مخاط مثانه و مجرا و کلیه شده و باعث ایجاد خونریزی در ادرار می شود که با درمان سنگ خونریزی نیز از بین خواهد رفت

خونریزی به علت الهتاب مزمن

از قبیل ورم مزمن مجرای پروستات و ورم مزمن مثانه و یا ابتلا به بیماری های گرانولوماتوز از قبیل سل و سیستوزومیازیش می توانند باعث خونریزی ادرار شوند

وجود انسداد در مسیر اداری

به علت بزرگی پروستات و تنگی مجرا که باعث زور زدن هنگام تخلیه ادرار می شوند از علل خون در ادرار هستند

ناهنجاریهای مادرزادی

از قبیل تنگی محل اتصال حالب به لگنچه دیورتیکول های مثانه و مجرا از علل خونریزی در مثانه هستند.

مصرف بیش از حد داروهای رقیق کننده خون

رقیق شدن بیش از حد خون باعث خونریزی در همه جای بدن از جمله خونریزی ادراری می شوند از این داروها می توان به آسپرین، پلاویکس، وارفارین، دپیریدامول اشاره کرد که با تنظیم دوز دارو خونریزی قطع خواد شد

خونریزی از ادرار با علت ناشناخته:

در مواقع بسیاری بیمارانی را می بینیم که علیرغم خون در ادرار در بررسی های انجام شده هیچکدام از عوامل ذکر شده را پیدا نمی کنیم. به این نوع خونریزی اسانسیل یا خونریزی بدون علت خاص ذکر می شود که به بیمار توصیه می کنیم که نگران خونریزی نباشد و با مصرف مایعات زیاد و دوری از انجام فعالیت های سنگین ورزشی به زندگی سالم خود ادامه دهد.

اگر خون در ادرار ما مشاهده شد چه کار کنیم

اصلاً نگران نباشید با مراجعه به دکتر پس از شرح حال و معاینه توسط دکتر آزمایش های زیر جهت تشخیص توسط دکترتان درخواست خواهد شد:

• آزمایش ساده ادرار و کشت ادرار
•   آزمایش سیتولوژی ادرار در سه نوبت جهت بررسی علت خوش خیم و یا سرطانی خون در ادرار
• سونوگرافی از کلیه ها و مثانه کاملاً پر و خالی

اگر بررسی های فوق به نتیجه نرساند، انجام عکس رنگی با تزریق ماده حاجب  و سی تی اسکن درخواست خواهد شد

با توجه به شایعترین محل خونریزی که از مثانه است سیستوسکوپی بررسی تشخیصی مهم دیگر می باشد

درمان خونریزی ادراری

با تشخیص و درمان علت های زمینه ای ذکر شده خونریزی از ادرار حذف می شود:

• وجود خون در ادرار را همیشه جدی گرفته و سریعاً به دکتر مراجعه نمایید چه میکروسکوپی باشد و چه خون قابل مشاهده
• هیچ ارتباطی بین شدت خونریزی و شدت خطرناکی علت آن وجود ندارد به عنوان مثال یک تومور ممکن است باعث خونریزی میکروسکوپی شود در حالیکه عفونت ادراری ساده باعث دفع زیاد خون گردد پس وجود خون در ادرار مهم است نه شدت و اندازه آن
• جهت جلوگیری از خونریزی ادراری و سرطان مثانه وکلیه از مصرف انواع دخانیات سیگار، قلیان و … شدیداً اجتناب نمایید
• با مراجعه به دکتر هر چه سریعتر جهت درمان قطعی علت های خونریزی دهنده ادراری اقدام نمایید
• در طول روز نمک کم و آب فراوان میل کنید ادرارتان را به رنگ رقیق و شبیه به آب نگاه دارید

سنگ مثانه

سنگ‌های مثانه، توده‌های سفت و سختی از املاح معدنی در مثانه شما می‌باشند. وقتی ادرار در مثانه شما تغلیظ می‌شود، باعث می‌گردد املاح موجود درادرار متبلور شده و سنگ‌های مثانه ایجاد شوند. ادرار تغلیظ شده و بدون حرکت اغلب در نتیجه تخلیه ناکامل مثانه شما می‌باشد. سنگ‌های مثانه همیشه باعث بروز علائم و نشانه‌ها نمی‌شوند و ممکن است در  طی انجام آزمایشاتی جهت شناسایی سایر مشکلات پی به وجود آنها برد

گاهی اوقات سنگ‌های مثانه کوچک به خودی خود از بین رفته و دفع می‌شوند، اما شاید نیاز باشد بعضی از آنها را با کمک پزشک از بدن خارج  کرد. سنگ‌های مثانه‌ای که درمان نشوند می‌توانند باعث ایجاد انواع عفونت و سایر عوارض گردند

علائم

بعضی از افرادی که در مثانه آنها سنگ وجود دارد، هیچ‌گونه مشکلی ندارند، حتی زمانیکه سنگ‌های آنها بزرگ است. اما اگر سنگ، دیواره مثانه را خراش داده آن را آزرده کند یا مسیر جریان ادرار را مسدود نماید، می‌تواند موجب ایجاد علائم و نشانه‌های این بیماری گردد. این علائم عبارتند از:

• درد ناحیه پایین شکم
•    ادرار دردناک
• تکرر ادرار
•   مشکل در دفع ادرار یا قطع شدن و ایجاد وقفه در جریان ادرار
•   وجود خون در ادرار
•     ادرار تیره‌ رنگ یا ادرار با رنگ تیره غیرطبیعی

علل تشکیل سنگ مثانه :

عموماً سنگ‌های مثانه وقتی ایجاد می‌شوند که مثانه شما تخلیه کامل نمی‌شود. ادراری که در مثانه شما باقی می‌ماند،تشکیل کریستال‌هایی را می‌دهد که سرانجام به سنگ‌های ادراری تبدیل می‌شوند.در بیشتر موارد یک وضعیت یا عارضه‌، زمینه‌سازی است که در توانایی مثانه جهت تخلیه به طور کامل تاثیر می‌گذارد

شایع‌ترین این عوارض که باعث به وجود آمدن سنگ‌های مثانه می‌شوند عبارتند از:

بزرگی غده پروستات:

پروستاتی که بزرگ شده یا هایپرپلازی خوش‌خیم و بی‌خطر پروستات، می‌تواند باعث ایجاد سنگ‌های مثانه خصوصاً در مردان شود. همچنانکه پروستات بزرگ می‌شود، به مجرای ادراری نیز فشار وارد کرده و باعث توقف و ایجاد وقفه در جریان ادراری می‌گردد، همین امر موجب می‌شود ادرار در مثانه شما باقی بماند

اعصاب آسیب‌دیده (مثانه نوروژنیک):

به طور طبیعی، اعصاب پیام‌ها را از مغزتان به ماهیچه‌های مثانه شما انتقال می‌دهند، پیام های مانند دستور سفت و فشرده شدن یا آزاد و رها شدن ماهیچه‌های مثانه. اگر این اعصاب به علت سکته، یا آسیب طناب نخاعی و یا سایر مشکلات مربوط به سلامتی آسیب ببینند، این امکان وجود دارد که مثانه شما قادر به انجام عمل تخلیه کامل نباشد

سایر موقعیت‌هایی که باعث ایجاد سنگ‌های مثانه می‌شوند عبارتند از:

التهاب:سنگ‌های مثانه می‌توانند در مثانه ملتهب به وجود آیند. عفونت‌های دستگاه تناسلی و رادیوتراپی ناحیه لگن، هر دو می‌توانند از عوامل التهاب مثانه باشند

ابزار و تجهیزات پزشکی: گاهی اوقات سوندهای مثانه، لوله‌های باریکی که  برای جمع‌آوری ادرار از مثانه شما، داخل مجرای ادراری قرار داده می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد سنگ‌های مثانه باشند. همینطور وسایل واشیایی که به طور اتفاقی به طرف مثانه شما حرکت می‌کنند مثل وسایل و تجهیزات پیشگیری از بارداری و یا استنت.  بلورها و کریستال‌های معدنی که بعداً تبدیل به سنگ می‌گردند، دورادور سطح این وسایل را فرا می‌گیرند

سنگ‌های کلیه: سنگ‌هایی که در کلیه شما به وجود می‌آیند، همانند سنگ‌های مثانه نیستند. آنها به طرق متفاوت و اغلب به دلایل متفاوتی به وجود می‌آیند. اما گاه‌گاهی، سنگ‌های کوچک کلیه از حالب‌ها به سمت مثانه پایین رفته و در صورتیکه دفع نشوند، می‌توانند به سنگ‌های مثانه تبدیل شوند

در کشورهای در حال توسعه، سنگ‌های مثانه اغلب به علت کم‌شدن آب بدن، عفونت و رژیم های کم ‌پروتئین ایجاد شده و خصوصاً در بچه‌ها شایع می‌باشد. در نواحی دیگر دنیا، سنگ‌های مثانه اصولاً در بزرگسالان به خصوص در مردان 30 سال و بالاتر رخ می‌دهد

شرایط و موقعیت‌هایی که احتمال خطر ابتلاء به سنگ ‌های مثانه را افزایش می دهند عبارتند از:

انسداد مجرای خروجی مثانه

انسداد مجرای خروجی مثانه به هر گونه وضعیتی که مانع جریان ادرار از مثانه به سمت مجرای ادراری می‌شود، اشاره دارد. مجرای ادراری، لوله‌ای است که ادرار را از بدنتان بیرون می‌برد. انسداد مجرای خروجی مثانه دلایل متعددی دارد، ولی شایع‌ترین شکل آن بزرگی پروستات می‌باشد

مثانه نوروژنیک

سکته، آسیب طناب نخاعی، بیماری پارکینسون، دیابت، بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ها، و شماری مشکلات دیگر، می‌توانند به اعصابی که عملکرد مثانه را تحت کنترل و نظارت دارند آسیب برسانند. ممکن است بعضی از افراد با مشکل مثانه نوروژنیک، مشکل بزرگی پروستات و یا سایر انواع انسداد مجرای خروجی مثانه را نیز داشته باشند، که احتمال خطر ابتلاء به سنگ‌های مثانه را افزایش می‌دهند

سنگ‌های مثانه‌ای که دفع نمی‌شوند، حتی آنهایی که علائم و نشانه‌هایی ایجاد نمی‌کنند، منجر به بروز عوارضی می‌شوند که شامل موارد زیر است:

اختلال عملکرد مزمن مثانه

سنگ‌های مثانه‌ای که درمان نمی شوند، می‌توانند مشکلات ادراری درازمدتی مانند سوزش و درد در حین ادرارکردن یا تکرر ادرار ایجاد کنند. همچنین سنگ‌های مثانه می‌توانند در دهانه‌ها وجاهای خالی، جایی که ادرار از مثانه خارج شده به سمت مجرای ادراری رفته و مسیر عبور ادرار از بدن را مسدود کنند

  عفونت‌های دستگاه ادراری

عفونت‌های باکتریایی عودکننده و مکرر در دستگاه ادراری شما ممکن است باعث ایجاد سنگ‌های مثانه شوند

روشهای درمان سنگ مثانه

عموماً سنگ‌های مثانه باید بیرون آورده شده و از بین بروند. اگرسنگ کوچک باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند هر روز مقادیر زیادی آب، جهت کمک به دفع سنگ از بدن بنوشید. هرچند، چون اغلب سنگ‌های مثانه به علت عدم توانایی مثانه در تخلیه کامل ادرار به وجود می‌آیند، عبور و دفع خود به خودی سنگ‌ها بعید به نظر می‌رسد. تقریباً در تمامی موارد نیاز به خارج کردن سنگ‌ها از بدن می‌باشد

خرد کردن و شکستن سنگ‌ها 

سنگ‌های مثانه اغلب در طول فرایندی و روشی که سیستو‌لایتو‌‌‌ لاپاکسی‌ نامیده می‌شود، بیرون آورده می‌شوند. لوله کوچکی به همراه دوربینی در انتهای آن(سیستوسکوپ)،  برای دیدن سنگ، از میان مجرای ادراری وارد مثانه می‌شود، پزشک سپس از لیزر، اولتراسوند، یا یک وسیله مکانیکی برای خرد کردن سنگ به قطعات کوچکتر استفاده می‌کند و آنها را از مثانه شما شستشو می‌دهد

قبل از انجام این روش، احتمالاً به شما داروی بیهوشی، جهت بی‌حس کردن قسمت پایینی بدن( بیهوشی ناحیه‌ای و موضعی) تزریق می‌کنند یا دارویی که شما را بیهوش سازد و قادر به احساس درد نباشید(بیهوشی عمومی).

ممکن است پزشک برای کاهش احتمال خطر انواع عفونت،‌ قبل از انجام عمل،  برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز نماید.

پس از گذشت یک ماه از انجام سیستولایتولاپاکسی، احتمالاً پزشک برای اینکه اطمینان پیدا کند هیچ خرده سنگی در مثانه شما باقی نمانده باشد، بررسی های لازم را  انجام خواهد داد

برداشت سنگ از طریق انجام عمل جراحی

بعضی از اوقات، سنگ‌های مثانه‌ای که بزرگ هستند یا آنقدر سخت هستند که نمی‌توان آنها را خرد کرد، از طریق انجام عمل جراحی باز خارج می‌گردند. در این چنین مواردی، پزشک شکاف و بریدگی در مثانه شما ایجاد می‌کند و سنگ‌ها را مستقیماً خارج می‌نماید. ممکن است هر عاملی که علت به‌وجود آورنده سنگ‌ها بوده، در همین زمان اصلاح گردد

درمان‌های جایگزین 

هیچ مطالعه‌ای تا کنون تایید نکرده که درمان‌های گیاهی می‌تواند سنگ‌های مثانه سفت و سختی را که معمولاً نیاز به لیزر، اولتراسوند و یا سایر روش‌ها برای برطرف شدن دارند را خرد کرده و از بین ببرند

قبل از استفاده از هر گونه درمان دارویی جایگزین، همواره با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمن بودن آنها اطمینان پیدا کنید و اینکه با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید تداخلی نداشته باشند

پیشگیری

معمولاً سنگ‌های مثانه از عواملی به وجود می‌آیند که پیشگیری از آن‌ عوامل زمینه‌سازدشواری است، اما می‌توان شانس ابتلاء به سنگ‌های مثانه را با رعایت نکات زیر کاهش داد:

در مورد علائم و نشانه‌های غیرمعمول ادراری سوال کنید و در موردآنها آگاهی داشته باشید:

تشخیص و درمان زودهنگام پروستاتی که بزرگ شده و یا هر عارضه اورولوژیک دیگری، می‌تواند احتمال خطر ابتلاء به سنگ‌های مثانه را کاهش دهند

مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید:

نوشیدن حجم زیادی از مایعات، به‌خصوص آب می‌تواند به جلوگیری از ایجاد سنگ‌های مثانه کمک کند، چراکه مایعات، غلظت املاح موجود در مثانه را کاهش داده، آن را رقیق می‌کند. اینکه چه مقدار آب مورد نیاز شما می‌باشد، بستگی به عوامل زیر دارد: سن، اندازه بدن(جثه)، سلامتی و سطح فعالیت. از پزشک خود بپرسید مقدار مناسب مایعات مورد نیاز شما چه ‌میزان است

تومور مثانه

سرطان مثانه یکی از انواع سرطان‌های سلول‌های پوششی (رشد سلول‌های سرطانی در دیواره مثانه که در بیشتر موارد به شکل یک توده گل کلمی است)، کشنده‌ترین سرطان دستگاه ادراری و دومین سرطان شایع دستگاه ادراری-تناسلی است که در صورت عدم درمان به موقع تومور رشد کرده و به خارج از مثانه گسترش پیدا می‌کند. سن متوسط برای تشخیص سرطان مثانه ۶۵ سالگی است و این سرطان 7% از کل سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد

انواع سرطان مثانه

با توجه به نوع سلول‌های بدخیم (سرطانی) در سلول‌های پوشش دستگاه ادراری مثانه، سه نوع سرطان ایجاد می‌شود:

کارسینوم سلول ترانزیشنال

سرطانی است که در سلول‌های موجود در درونی‌ترین لایه پوشش دستگاه ادراری مربوط به مثانه ایجاد می‌شود. بیشتر سرطان‌های مثانه در این سلول‌های ارتجاعی ایجاد می‌شوند

کارسینوم سلول سنگفرشی

سرطانی است که در سلول سنگفرشی که سلول‌هایی ظریف و مسطح هستند ایجاد می‌شود و ممکن است پس از عفونت‌ها یا التهاب‌های بلندمدت، در پوشش دستگاه ادراری مثانه به‌وجود آیند. این سرطان زیر میکروسکوپ شبیه سرطان پوست است

آدنوکارسینوم

سرطانی است که در سلول‌های غده‌ای مثانه بوجود می‌آید. سلول‌های غده‌ای موجود در پوشش دستگاه ادراری مثانه، موادی مخاط مانند تولید می‌کنند

علائم و نشانه‌های سرطان مثانه

• شایع‌ترین علامت این سرطان، وجود خون در ادرار (هماچوری) است که ممکن است با چشم دیده شود یا فقط با آزمایش ادرار تشخیص داده شود. وجود خون در ادرار در اکثر موارد بدون احساس درد است، اما در تعداد کمی از بیماران ممکن است همراه با تکرر،‌ فوریت و سوزش ادرار باشد. مشاهده حتی کمی خون در ادرار می‌تواند علامتی از یک بیماری خطرناک باشد. بنابراین افراد باید آن را جدی گرفته و حتما به پزشک مراجعه کنند
• کم‌خونی به علت از دست دادن خون به صورت مزمن
• کاهش وزن قابل توجه، دردهای استخوانی که در مراحل پیشرفته این سرطان ایجاد می‌شوند
• درد هم می‌تواند یک علامت سرطان مثانه باشد. درد ممکن است در پهلوها، بالای ناحیه تناسلی یا در پرینه (حد فاصل بین واژن یا آلت تناسلی مردانه و مقعد) به وجود آید. درد پهلو زمانی که کل یا قسمتی از حالب (لول وصل کنندۀ کلیه به مثانه ) هر سمتی مسدود شده باشد می‌تواندبه وجود آید.همچنین درد می‌تواند هنگام ادرار هم ایجاد شود که به آن ” دیس یوریا می‌گویند.

افتادگی مثانه

افتادگی مثانه که به آن فتق مثانه هم می گویند، بر اساس میزان بر آمده شدن مثانه به درون واژن به چهار دسته تقسیم می شود:

• درجه 1 (خفیف) : در این حالت تنها قسمت کوچکی از مثانه به درون واژن بر آمده می شود.
• درجه 2 (متوسط) : مثانه به اندازه ای افتادگی دارد که وارد دهانه واژن می شود
• درجه 3 (شدید): مثانه از دهانه واژن خارج شده و بیرون می زند
• درجه 4 (کامل): کل مثانه به طور کامل از واژن خارج می شود که معمولا همراه با افتادگی سایر عناصر لگنی است، مانند افتادگی رحم، رکتوسل (بیرون زدگی بخشی از رکتوم به درون واژن) و انتروسل (نوعی فتق حاوی روده)

ارتباط افتادگی مثانه با یائسگی

افتادگی مثانه با یائسگی ارتباط تنگاتنگی دارد. قبل از یائسگی، به دلیل ترشح هورمون استروژن، عضلات در اطراف واژن بسیار محکم نگه داشته می شوند، اما با شروع یائسگی و کاهش ترشح هورمون استروژن، عضلات شل شده و ضعیف می گردند

علل ایجاد افتادگی مثانه

زایمان طبیعی:

زایمان طبیعی یکی از مهم ترین علل افتادگی مثانه است. زایمان طبیعی سبب اعمال فشار زیاد به ماهیچه های واژن می شود. این ماهیچه ها مسئول نگهداری مثانه هستند. زایمان های طبیعی پشت سر هم بیشتر موثرند

یائسگی :

استروژن هورمونی است که باعث محکم و سفت نگه داشتن ماهیچه های اطراف واژن می شود و کاهش ترشح استروژن در زمان یائسگی عاملی برای افتادگی مثانه است

اعمال فشار بر مثانه:

عواملی مانند بلندکردن اجسام سنگین، زور زدن هنگام اجابت مزاج، داشتن یک بیماری طولانی‌مدت که با سرفه همراه بوده، ابتلا به یبوست مزمن همه از عواملی هستند که می توانند به عضلات لگن آسیب بزنند

علایم بروز افتادگی مثانه

• اولین علامتی که زنان مبتلا به افتادگی مثانه با آن روبرومی شوند، وجود بافت توپ مانند در قسمت واژن است
• احساس ناراحتی و درد در ناحیه لگن
• بافت بیرون زده از واژن (این بافت ممکن است همراه با درد و خونریزی باشد
• مشکل هنگام ادرار کردن
•  احساس دفع ناقص ادرار (احساس می کند پس از ادرار، مثانه کاملا خالی نشده است
• بی اختیاری ادرار (نشت ادرار در طی عطسه و سرفه)
• عفونت ها ی مکرر مثانه
• مقاربت دردناک
• کمردرد
• احساس پری یا فشار در قسمت لگن و واژن، به خصوص وقتی فرد برای مدت زمان طولانی بایستد

پیشگیری از افتادگی مثانه

ورزش کنید اگر به طور منظم ورزش کنید شانس خود را برای ابتلا به افتادگی مثانه کاهش می دهید. این نوع تمرینات، عضلات لگن را قوی می کنند. انجام این تمرینات به خصوص بعد از زایمان (به دلیل جلوگیری از شل شدن عضلات) حتما توصیه می شود

برای انجام این تمرین ورزشی موارد زیر را انجام دهید

• ماهیچه های لگن خود را سفت کنید ماهیچه هایی که سبب متوقف کردن ادرار می شوند
• این انقباض را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس برای 5 ثانیه آزاد کنید
• این کار را آنقدر انجام دهید تا بتوانید عضلات لگن را برای مدت 10 ثانیه نگه دارید
• این تمرین را 10 بار در روز انجام دهید تا با تکرار آن بتوانید عضلات ناحیه لگن را محکم و قوی کنید

این تمرین موفق ترین تمرینی است که برای سفت شدن عضلات ناحیه لگن پیشنهاد می شود. این تمرین به راحتی، در هرزمان و مکانی قابل انجام است، حتی سر کار، روی مبل و یا زمانی که مشغول استراحت هستید

یبوست را جدی بگیرید و حتما آن را درمان کنید. از غذاهای سرشار از فیبر استفاده کنید و آب زیادی بنوشید تا از یبوست جلوگیری کنید

از بلند کردن اجسام سنگین و فشار آوردن به کمر و لگن خود خودداری کنید

سرفه و عطسه خود را سریعا درمان کنید و سیگار مصرف نکنید، زیرا مصرف سیگار سبب سرفه می شود

وزن اضافی خود را کاهش دهید اضافه وزن به عضلات لگن فشار می آورد.